|
تاریخ انتشار :18.08.2016
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
کودتای 28 مرداد در تقویم تاریخ !
کودتای ۲۸ مرداد کودتایی است که با طرح و حمایت مالی و اجرائی
سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا و
با همراهی ارتش شاهنشاهی ایران، بر ضدّ دولت محمد مصدق در مرداد
۱۳۳۲ به انجام رسید. در آمریکا از آن به نام عملیات آژاکس (به
انگلیسی: Operation Ajax) نیز یاد می‌شود.
در شصتمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، آرشیو امنیت ملی آمریکا
اسنادی را منتشر کرد که ضمن نشان دادنِ نقش سازمان سیا در رهبری
اقدام فوق، آن را بخشی از فعالیت سیاست خارجی آمریکا به شمار آورد.
نقشه کودتا با همکاری بریتانیا و آمریکا طرح شد و پس از چندبار
تجدید نظر و مشورت با عناصر اصلی به تصویب رسید. نقشی که برای شاه
در نظر گرفته شده بود امضای فرمان عزل مصدق و نیز امضای فرمان نصب
سرلشکر زاهدی به نخست‌وزیری بود. اشرف پهلوی که به درخواست مصدق به
خارج از کشور رفته بود با مقامات آمریکائی و انگلیسی در سوئیس
دیداری داشت و سپس با استفاده از نام خانوادگی شوهرش به ایران
بازگشت و در مدت کوتاهی که فرصت داشت شاه را در جریان طرح کودتا
گذاشت و با آشکار شدن حضورش دوباره ناچار به خروج از کشور شد. شاه
پس از تردیدهای اولیه به امضای فرمان‌ها رضایت داد. بعدها روشن شد
که شاه در واقع دو ورقه سفید را امضاء کرده بود تا کودتاگران آنچه
لازم است بر بالای امضای او بنویسند.
فرمان عزل را یک ساعت بعد از نیمه شب ۲۵ مرداد سرلشکر نصیری که
رئیس گارد سلطنتی بود با همراهی تانک و زره‌پوش از سعدآباد به
خیابان کاخ آورد تا در منزل دکتر مصدق به او ابلاغ کند. مصدق که با
تلفن از حرکت این گروه باخبر شده بود فرمان را گرفت و رسید داد و
نیروی محافظ مقر او بلافاصله نصیری و نیروی همراه او را بازداشت
کردند. شاه که قبلاً به کلاردشت رفته بود با شنیدن خبر به رامسر
رفت و از آنجا با هواپیما به بغداد و سپس به رم پرواز کرد.
صبح ۲۵ مرداد خبر اقدام نصیری در شهر منتشر شد و همه دانستند که
کوششی برای برکناری مصدق صورت گرفت و ناموفق بود. کودتای ۲۵ مرداد
شکست خورده بود.
عوامل کودتا با پیگیری و خرج کردن مبلغ زیادی پول نیروهایی از
اوباش و زنان بدنام محلات مختلف توسط شعبان جعفری
را بسیج کردند و صبح روز چهارشنبه ۲۸ مرداد سال
۱۳۳۲ خیابان‌های تهران شاهد حرکت این نیروها و نیروهای نظامی با
شعار «جاوید شاه» بود. تا بعد از ظهر خیابان‌ها در کنترل اوباشی
بود که به طرفداران مصدق حمله می‌کردند. دفترهای احزاب و نشریات
طرف‌دار مصدق یا حزب توده غارت شد و به آتش کشیده شد. منزل دکتر
مصدق نیز با تانک و مسلسل مورد حمله نیروهای نظامی کودتا قرار گرفت
و مصدق دستور عدم مقاومت به نیروی محافظ نخست‌وزیری داد و در خانه
همسایه‌اش پناه گرفت. اوباش و نظامیان به غارت منزل دکتر مصدق
پرداختند. میراشرافی فرمان عزل مصدق و نصب زاهدی را از رادیو خواند.
سرلشکر زاهدی که در این مدت نزد مأموران آمریکائی مخفی بود از
مخفیگاه به درآمد. مردم با سکوت و حیرت این رویدادها را ناظر بودند.
نه مصدق، نه طرفداران مصدق و نه حزب توده که وعده «تبدیل کودتا به
ضد کودتاً را در روزهای گذشته می‌داد اقدامی برای مقابله نکردند و
کودتا پیروز شد.»
________________________________________________________
توجه کنید . نوشتن یک ایمیل واقعی الزامی است . درغیر این صورت پیام
دریافت نمیشود.
|
