|
تاریخ انتشار :21.04.2018
اگر تاریخ تکرار شود ــ
حمید محبی
اگر تاریخ تکرار شود چه خواهد شد؟
اگر تاریخ تکرار شود در کجای آن هستیم؟
اگر تاریخ تکرار شود در کجای آن خواهیم ایستاد؟
در ورای تمامی داعیه‌های، شعارها، پوزیسیونها و اپوزیسیونها،
در ورای داشتن هر نژادی، هر زبانی، هر گویشی و هر فرهنگی،
در ورای دکتر بازیها، استاد بازیها، کنشگر بازیها و پراکندنها،
اگر تاریخ تکرار شود چه نقشی در کجای آن خواهیم داشت؟
اگر تاریخ تکرار شود چه خواهیم کرد؟
از کسی نمیپرسیم.
از خود میپرسیم.
از خود بپرسید.
شاید تاریخ آینه‌ای باشد.
آینه‌ای که بتوان خود را در آن دید.
پس کمی بنگریم.
در تاریخ آورده‌اند :
در روزگاری که اندک زمانی از مرگ پیامبر اعراب مسلمان گذشته بود،
ابوبکر، از سربازان عربستان آنزمان، نیرویی برای تهاجم به
سرزمینهای جنوب رود فرات و شهر حیره که قلمرو حکومت ساسانی محسوب
میشدند، فرستاد.
این سرزمینها در روزگار کنونی در کشور عراق قرار دارند.
وسعت‌های مورد تهاجم، بدست سربازان ابوبکر تسخیر شدند.
این آغاز جنگ بود.
اندکی بعد، در تهاجمی متقابل، سرزمینهای اشغال شده، بدست سربازان
یزدگرد سوم، پادشاه ساسانی باز پس گرفته شدند و دیری نپایید که
دیگر بار به تصرف سربازان ابوبکر درآمدند.
سپس نوبت به دوری دیگر رسید.
در زمان عمر، تهاجم دیگری آغاز شد و به درگیریها اوج تازه‌ای داد.
تازیان برای تسخیر قلمرو ساسانی، به ایران تاختند و سپاه اعراب در
قادسیه با سپاه ساسانیان درگیر شد.
آورده‌اند که بسیاری باشندگان در حاکمیت ساسانیان، از پادشاهان دل
خوش نداشتند و از وضعیت معیشتی و زیستی خود بغایت در رنج و از
اینرو مخالف دستگاه حکومتی بودند.
پس از جنگیدنها، رشادتها، خیانتها، توانستن‌ها، ناتوانیها،
رضایت‌ها و نارضایتی‌ها، سرانجام سپاه پادشاهی ساسانی شکست خورد و
اعراب پیروز شدند.
چنین شد که تیسفون‌ـ‌‌مداین پایتخت ساسانیان که هم اکنون در نزدیکی
بغداد قرار دارد در یک محاصره‌ی کوتاه تسخیر و غارت شد.
روزی از روزها در آنجا قدم میزدم.
با خود میاندیشیدم، تا کنون چند ایرانی برای دیدن باقیمانده‌های
تاریخ خود به آنجا آمده‌اند؟
بیش از یک دهه است که همه ساله صدها هزار ایرانی به عراق میروند.
اما برای چه؟
آیا کاری به تاریخ خود دارند یا بدنبال افسانه‌های تاریخ همان
مهاجمان هستند؟
نبرد بعدی در جلولا بود.
جلولا شهرکی است که امروزه در جنوب کردستان عراق و در ۱۸۵ کیلومتری
بغداد قرار دارد.
شهرکی با نام شهر اما با بافتی روستایی و بیشتر کردنشین.
شهرکی که بنظر میرسد پس از قرنها، پیشرفت چندانی نداشته است.
شهرکی که وقتی اندک توقفی در آن داشتیم، با نگاههای ناشناخته و
رازآلود مردم روبرو میشدیم.
در تعیین نام پیشین جلولا چند احتمال وجود دارد. در نقشه‌ی
بطلمیوسی، برای نامیدن مکان شهر جلولا چنین نوشته شده است:
Thebura
شاید بتوان نام آنزمان این شهر را ‘تبورا’ گمان کرد.
آنچه در گذر زمان بر مردم این خطه گذشت، سبب شده است که نام پیشین
شهرشان بدرستی دانسته نشود.
در درگیری جلولا بار دیگر سپاه ایرانیان شکست خورد و پیروزی اعراب
وارد مرحله‌ی جدیدی گردید.
برخی از تاریخ شناسان معتقدند، پس از تصرف این سرزمینهای آن روزگار
ایران که امرزه قلمرو عراق کنونی محسوب میشوند، عمر علاقه‌ای به
گسترش جنگ تا فلات ایران نداشت.
دو دلیل سبب گسترش تهاجم شدند.
یکم. علاقه‌ی لشکریان تازی به غارت و بدست آوردن غنائم و اصرار
آنها بر پیشروی بیشتر.
دوم. ترس عمر از تهاجم متقابل لشکریان یزدگرد سوم پادشاه وقت ایران
برای باز پس گیری سرزمینها.
چنین شد که حملات بعدی در پی آمدند و بدین سان بود که در سال ۶۴۲ی
میلادی آخرین نبرد منسجم سپاه ساسانی در مقابل تهاجم تازیان در
نهاوند رخ داد.
پس از نبردی خونین، کار به شکست سربازان ایرانی انجامید و اعراب
راه خود با باز کردند.
آنچه در روزگار پس از آن شکست بر باشندگان گستره‌ی پادشاهی
ساسانیان گذشت، داستانهای دردآوریست از کشتن‌ها، غارتها، تجاوزها و
وحشیگری بی پایان.
یزدگر سوم متواری و سپس در سال ۶۵۱ بدرخواست یک حکمران منطقه‌ای
خودی و بدست یک آسیابان خودی در مرو کشته شد.
داستان کامل را با تفاوتهای آن در کتابهای تاریخ و با توجه به در
صد قابل اعتماد بودن کتاب بخوانید.
شاید خوانده‌اید و بخوبی میدانید. شاید هم خیر.
وقتی تلگراف و اینستاگرام و فیس بوک و …. هستند، آیا وقتی برای
اتلاف با خواندن تاریخ باقی میماند؟
باز هم شاید آری شاید هم خیر.
حال فرض کنید یا گمان کنید که تاریخ تکرار خواهد شد.
گمان کنید که به آنزمان بازگشته‌ایم یا آنزمان به امروز آمده است.
گمان کنید که همان اعراب یا تازیان به ایران حمله خواهند کرد.
اگر چنین شد،
هر کدام از ما در کجای داستان خواهیم بود ؟
هر کدام از ما در کجای تاریخ سرزمینمان خواهیم ایستاد؟
در زمرهی کسانی که جنگیدند و کشته شدند؟
در زمرهی کسانی که نجنگیدند و گریختند؟
در زمرهی کسانی که خیانت کردند و راه را بر اعراب گشودند؟
در زمرهی کسانی که همکار مهاجمان بودند یا شدند؟
در زمرهی کسانی که ناراضی بودند و بدنبال بد میگشتند تا بجای بدتر
انتخاب کنند؟
در زمرهی کسانی که وقتی شکست حتمی شد عقب نشستند و گروههای مقاومت
تشکیل دادند؟
در زمرهی کسانی که نه سنگی می‌زنند، نه سنگی میخورند اما فرصت
پناهنده شدن را بو میکشند؟
در زمرهی کسانی که همواره تحت نظام هستند و با هر حاکمی همکار
میشوند؟
در زمرهی کسانی که به آنها چه؟ آنها که سیاسی نیستند؟
در زمرهی کسانی که به بهای دریافت چیزی از نیروی حاکم، همه چیزشان
را میدهند؟
شاید هم گزینه‌ای دیگر؟
این پرسش من نیست.
این پرسش تاریخ است از ما.
این پرسش تاریخ است از شما.
این پرسش تاریخ سرزمینمان است از ما و شما.
اگر تاریخ تکرار شود؟
تکرار شود؟؟؟
تاریخ تکرار شده است.
در تکرار تاریخ هستیم.
مگر نمی‌بینید؟
این تکرار تاریخ است.
با یک تفاوت.
در آن روزگار، مهاجمان ابتدا دست به تهاجم زدند و سپس رخنه در
فرهنگ مردم.
در این روزگار مهاجمان ابتدا دست به رخنه در فرهنگ مردم زدند و سپس
تهاجم.
امروز هر دو را باهم دارند.
آری تاریخ در سرزمین ما تکرار میشود.
هر بار در زمانی دیگر و در شکلی دیگر.
هرگاه که تکرار میشود،
ما در کجای تاریخ ایستاده‌ایم؟
هر کس در کجای تاریخ است؟
آیا پاسخی هست؟
بهداد محبی
19-04-2018
________________________________________________________
توجه کنید . نوشتن یک ایمیل واقعی الزامی است . درغیر این صورت پیام
دریافت نمیشود.
|
