تاریخ انتشار :27.03.2024

هفتاد سال عبادت ...

هژیر بلاسچی

چند سال پیش یکی از مزقون‌نوازان پاپ-نوحه‌های قانونی در ایران برای یکی از سریال‌های مناسبتی تیتراژی ساخت که در آن با لحنی جان‌گداز می‌خواند: «هفتاد سال عبادت یک شب به باد می‌ره» که یعنی باید مراقب عاقبت کار بود. لحظه‌ی مرگ فرامرز اصلانی یکی از آخرین نمونه‌هایی بود که ثابت کرد این مضمون، دست‌کم برای ایرانیان همواره سرفراز در همه‌حال، چرندی بیش نیست.

بعد از مرگ او با آمیخته‌ای از نوستالژی پلشت دهه‌ی شصتی و هیاهوی «جنتلمن» من رو کی برداشته؟ آب تطهیری بر سر اصلانی ریختند که انگار نه انگار جنتلمن فوق‌الذکر در فصل پایانی زندگی‌اش چنان گند عالم‌گیری به سراپای بشریت زد که بوی آن هنوز هم در پیام‌های تسلیت «شاهزاده» و «شهبانوی سابق» و «شهبانوی آرزوبه‌دل» و رقابت رقت‌انگیز انواع هیولاهای تاجر-فعال دیگری چون مسیح علی‌نژاد با خاندان قزمیت سلطنت به مشام می‌رسد.

این وسط اتفاق‌های خوشمزه‌ی عبرت‌آموزی هم افتاده است. برخی از «مبارزان» که می‌خواهند آن گند پایانی حضرت جنتلمن را قلم بگیرند و با «اگه یه روز بری سفر» ثابت کنند حضرتشان تا لحظه‌ی پایانی عمر «در کنار مردم» ایستاد، در بین عکس‌ها و متن‌هایشان به حضور او در تظاهرات و کنسرت‌های همبستگیِ دو سال پیش هم اشاره کرده‌اند اما موقتن فراموش کرده‌اند چند متر آن‌ورتر از «جنتلمن» یک مشت لات و لوت شاه‌طلب مانند شاحین نجفی هم ایستاده بودند. بعد البته بعضی‌هایشان شاکی هم هستند که رضا و یاسمین بعد از مرگ «استاد» گویا «خودشان را به او چسبانده‌اند»، با کمال تاسف استاد در زمان حیات خودش به دربار در مهاجرت چسبید و جبران مافات کرد. یک اتفاق خوشمزه‌ی دیگر هم این‌که اوباش سلطنت‌طلب که از زور فاشیست بودن هر چند وقت یک‌بار یکی از خودشان را به عنوان «خائن» کشف و دفن می‌کنند، با دیدن دو سرود انقلابی که اصلانی در ایام شباب خوانده بوده کف به دهان آورده‌اند و با ذکر خاندان سلطنت گه خورد به روح مرحوم «نمک‌نشناس» و زنده‌ی خویشاوندان نزدیکش حمله کرده‌اند. یک عده هم با انتشار ویدئویی از رقص راک‌اندرول مرحوم در ایام خیلی جوانی با گوگوش خواسته‌اند آن یکی دو سرود انقلابی‌ای که «آقا» آن وسط مرتکب شده را به دست فراموشی بسپرند و اصلانی «رنگارنگ» را مستقیم به اصلانی «شازده» گره بزنند.

این اما تنها ماجرای فرامرز اصلانی نیست. بعد از قتل دهشتناک داریوش مهرجویی ناگهان همه فراموش کردند که جناب کارگردان در سال‌های پایانی عمر پاچه‌ی هر کسی را که قابل مالیدن بود مالید. در خلوت خودش چیزهایی هم نوشت تا بعد از مرگش غسل تعمیدش دهند اما

تنها زمانی که فریادی به اعتراض برداشت زمانی بود که برای فیلم خودش، که در خزعبل بودن با خزعبل‌ترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران رقابت داشت، مشکلی پیش آمد و به محض برطرف شدن مشکل دوباره جلوی دوربین نشست و آن فریادها را با امتنان عمیق جبران کرد. یا نمونه‌ی دیگر این‌که بعد از مرگ محمدعلی سپانلو چنان چهره‌ای از او پرداخته شد که گویا تا آخرین دقایق زندگی در حال مبارزه با سانسور در سنگر کانون نویسندگان ایران بود و تقریبن همه، به شمول خود کانون نویسندگان ایران، فراموش کردند که «شاعر تهران» در به تقریب دو دهه‌ی پایانی عمر منبع موثق هر ورق‌پاره‌ی امنیتی و شبه‌امنیتی‌ای بود که علیه کانون نویسندگان ایران نوشته می‌شد و به نظرش اراذلی مانند محمد قوچانی بهترین روزنامه‌نگار تاریخ ایران بودند و البته در مقابل نه دور و بر جمع مشورتی کانون پیدایش می‌شد و نه در مجامع عمومی حضور می‌یافت.

باز اگر گوشه‌های ذهن را بکاوی و بخواهی بیشتر روده‌درازی کنی فت و فراوان از این نمونه‌ها یافت می‌شود. بنابراین فحش و فضیحت‌های امروزی جماعت را به زنده‌گانی که خود را به جایی می‌فروشند نباید جدی گرفت. پیام این غسل تعمیدهای بعد از مرگ روشن است: هیچ‌کس هیچ مسئولیتی در قبال هر گندی که بزند ندارد. همه می‌توانند با طیب خاطر هر کثافتی بزنند و مطمئن باشند به محض این‌که ریق رحمت را سر بکشند چپ و راست و میانه از او سیمای زیبایی خواهند ساخت که ربطی به کثافت دوران حیات مرحوم نداشته باشد. در این میان البته آن‌که در مقابل اهریمن، چه تاج بر سر داشته باشد و چه عمامه، تا لحظه‌ی آخر ایستاده باشد، در دقیقه‌ی مرگش -یا حتا چون ساعدی و شاملو و براهنی- تنها با یاد و خاطره‌اش ولوله در تنبان فاشیست‌های هشتگ‌براندازی و حزب‌اللهی می‌اندازد که آنچه در فرهنگ مشترک حاکمان و منتظرالدوله‌ها شایسته‌ی قدردانی باشد دریوزگی است نه مقاومت.

________________________________________________________

توجه کنید . نوشتن یک ایمیل واقعی الزامی است . درغیر این صورت پیام دریافت نمیشود.