|
تاریخ انتشار :05.02.2019
طنز و تمسخُر، سلاح ملّتی خوش ذوق!
محمد هادی
گرچه گُل چین نگذارد که گُلی باز شود
تو بخوان مرغ چمن بلکه دلی باز شود!
اخوان ثالث
جدا از تمامی مسائل و پارامترهای سیاست و نیروها و قدرت های موثر
در سرنوشت رژیم آخوندها، با نگاهی به انبوه هزاران هزار جوک و
لطیفه و طنز و تمسخرهایی که مردم علیه رژیم تا کنون کوک و تولید
نموده اند تلویحاً می توان نتیجه گرفت که اولاً کمتر رژیمی در دنیا
این چنین مضحکه و مسخرۀ ملّت و شهروندان خود بوده و ثانیاً ثابت می
کند که آخوندها اقتدار و مشروعیت را در اعماق اندیشه و قلب های
مردم باخته و مدت هاست که تنها بکمک های عینی و غیبی یک بازی باخته
را کش و قوس داده و وقت کشی می کنند!
میگویند رندی در همان اوایل بقدرت خزیدن آخوندها با گذاشتن کلاهی
روی قبور کشته شدگان قیام بهمن، بشکلی سمبلیک و زیرکانه خبر داد که:
اهالی محترم ایرانزمین! بدانید که دستاوردهای قیام ضد سلطنتی
ملاخور شد! تقریباً با تمام شدن ماه عسل ابتدای قیام و بموازات
اوجگیری مبارزات سیاسی-نظامی مجاهدین و سایر نیروهای اپوزیسیون با
رژیم، باران و رگباری سیل آسا از انواع و اقسام جوک و فکاهی و متلک
و لطیفه و طنز و تمسخر و . . در سطح ملّی علیه رژیم ضدملّی آخوندها
باریدن گرفت که هنوز هم-گویی تا برچیدن نهایی نظام ولایت
فقیه-بعنوان یکی از مجاری بروز تنفز و انزجار مردمی علیه آخوندها
همچنان ادامه دارد!
کشور ایران در تاریخ رنجبار خود همواره مورد هجوم اقوام و ملل
مختلف بوده است تا حدی که گفته اند ایران بدلیل موقعیت جغرافیایی و
چهارراه حوادث و پل پیروزی بودن برای دیگران و داشتن همسایگان بد و
طمعکار، یکی از بد شانس ترین کشور جهان میباشد در چنین وضعیت
فیزیکی و در قلب تاریخ خونبار و فرهنگ کهنسال ایرانزمین، شعر
فارسی-در نقشی فراتر از شعر و شاعری-تنها کانالی بوده که سایر
مسایل سیاسی-اجتماعی و هنرهای ممنوعه و سربرباد ده را در سنگر خود
پناه میداد! بعبارت دیگر شعر فارسی مسئولیت بدوش کشیدن و انعکاس
بسیاری از مسائل سیاسی-اجتماعی-فلسفی را مضافاً بعهده داشت! بهمین
دلیل است که در شعر شعرای نامدار ایران صرفاً با شعر بعنوان شعر
برخورد نمیشود و شاعر فقط شاعری نمیکند بلکه با زبانی چند پهلو و
پُر از گوشه و کنایه و استعاره و سمبل، برملا کننده بسیاری از
مسایل دوران خود میشود و در پناه و حمایت شعر بوده که زبان و فرهنگ
ایران توانست بسلامت از بسیاری گردنه های خطرناک و فرهنگ کش و هجوم
قبایل غیر ایرانی و غیر فارسی زبان بگذرد!
با قید احتیاط شاید
بتوان گفت که در دوران حکومت آخوندها، طنز و لطیفه و جوک و تمسخر و
. . . -در مقیاسی متفاوت- عهده دار چنین رسالت و وظیفه ای بوده است!
و اینگونه فرآورده های مردمی-بعنوان فرهنگ شفاهی و غیرقابل
سانسور-نشانگر بسیاری از روحیات و خصایص تاریکترین دوره از تاریخ
ایران میباشند و بعضاً در قالبی هنری، ضمن طنزی تلخ و عمیق،
روایتگر قصۀ پر غصۀ ملتی است که در آستانه انقلاب اطلاعات و
اینترنت و . . از بخت بد در پیچ و تاب عمامه گرفتار آمد!
با توجه به تعداد و گستردگی سطوح و جنبه های مختلف موضوعاتی که به
بهانه آنها رژیم آخوندها در اذهان و افکار عمومی مردم به تمسخر و
مضحکه گرفته میشوند بعید است در جهان میان ملت و رژیمی اینچنین
اقیانوسی از تنفر و تمسخر و کینه و . . . وجود داشته باشد و اگر
آخوندها بلحاظ کمیت و کیفیت غارت و جنایت در نوع خود از رژیمهای
استثنایی هستند بطور دیالکتیکی مردم تحت حاکمیت و ستم آنها نیز
رابطه ای منحصر بفرد و ویژه ای با آخوندها داشته و از این نظر شاید
ایران تنها کشوری باشد که اکثریت شهروندان آن میخواهند سر و عمامه
به تن سرمداران رژیم حاکم نباشد!
جدا از دیگر اشکال مبارزه علیه رژیم، این وجه از مبارزه فرهنگی و
مخالفت مردم، موضوعی است که در حد ناخنک زدن و فهرست وار-بدون وارد
شدن در قسمت های فنی و تکنیکی و یافتن تفاوت میان جوک و لطیفه و
فکاهی و طنز و . . .-در ادامه به اشاراتی خواهد شد!
1- ذهنیت ایرانی با توجه به حضور دهها هزار شاعر در تاریخ و فرهنگ
گذشتۀ خود، بدرجاتی منجر به شکل گرفتن ذهنیتی ادبی و شاعر پیشه گی
و ریتمیک شده است که خود را در بسیاری از طنز و لطیفه هایی که علیه
آخوندها ساخته میشود بخوبی نشان میدهد! در بزرگداشت و احترامی که
ایرانیان برای شاعرانِ بزرگ خود قائل هستند همین بس که شاید ایرانی
تنها ملتی باشد که به زیارت قبور شاعران خود میروند و از این جهت
شاعران مقامی در حد رقابت با مقامات و مقدسات مذهبی دارا میباشند!
2-طنز و لطیفه و جوک سازی علیه رژیم-در مراحل اولیه و ابتدایی
تولید-بنظر میرسد که عملی فردی است که در دهان بدهان گشتن و پخش آن
در اجتماع، مراحل بهتر و متکامل شدن خود را طی میکند! در دست بدست
شدن جوک و لطیفه و طنز معمولاً گوینده و ناقل در بامزه و دلنشین
شدن آنها نقش دارند و این مراحل با توجه به استعداد خاص و قابلیت
زبان چند پهلو و تو در توی فارسی، سهم بسزایی در تیزی و نیش طنز و
تمسخرها علیه رژیم آخوندها دارند!
3-طنز و تمسخر مردم علیه رژیم گاهاً در بُعد مذهبی و مقدسات دینی،
رعایت هیچ شخصیت و تابویی را نمیکند اما با کمال تعجب این بی درو
پیکری و عدم رعایت حد و مرز در موارد سیاسی کمتر و شاید اصلاً بچشم
نمیخورد! مورد منتظری نمونۀ قابل توجه و تحسین برانگیزی بود که
چگونه رودخروشان جوک علیه منتظری بمحض موضع گیری و ایستادگی وی در
برابر رژیم به یکباره خشکید!
4- طیف طنز و تمسخر مردم علیه رژیم بسیار وسیع و پراکنده میباشد و
برخی از آنها از عمق و زیرکی و ظرافت هنری بسیاری برخوردار میباشد
حتّی در لطیفه هایی که بنحوی با امور و روابط جنسی مربوط است به
نظر میرسد که بیشتر نوعی دهان کجی و عکس العمل در برابر جا نماز آب
کشیدن آخوندها باشد و مردم آگاهند که این واعظان دروغین چون به
خلوت میروند منکری نیست که مرتکب نشوند! و خوب میدانند که:
گر شهوت آخوند به خلوتش رخنه کند
با سایۀِ خویش نیز زنا خواهد کرد!
5-علیرغم منشاء فردی طنز و لطیفه، بدون آمادگی ذهنی و همراهی مردم
در پخش و گسترش و حتی صدور آنها به خارج از کشور، امکان اجتماعی
شدن این وجه از مبارزات کلامی و شفاهی مردم علیه آخوندها فراهم نمی
شد در جوامع آزاد و دموکراتیک اغلب جوک و طنز و لطیفه علیه رژیمهای
حاکم سر از رسانه ها و شوهای آخر شب و کمدی کلابها در می آورند در
نبود فضای باز در جامعه بسته ای مانند ایران، همکاری و همراهی مردم
در شب نشینی ها و میهمانی ها، تاکسی ها و مسافر کشهای شخصی و . . .
نقش انتقال و پخش اخبار و اطلاعات و لطیفه و جوکهای علیه رژیم را
بدوش میکشند!
6-آخوندها چون سالیان دراز در حسرت بسر برده و منتظر قدرت بودند و
بهمین دلیل در میان جامعه و اقشار مختلف مردم ول خورده اند مردم
نسبت به شاه، از شیخ بیشتر شناخت و آتو و پرونده دارند و بهمین
دلیل از فیهاخالدون آخوندها خبر دارند و بهمین میزان دست مردم در
دست انداختن آخوندها-نسبت به تکنوکراتها و الیت های زمان شاه-
بازتر بوده و در تحقیر و تمسخر آخوندها هیچگاه دچار کمبود سوژه و
موضوع نیستند!
کلام آخر اینکه طوفان طنز و تمسخر علیه رژیم نوع انتقام و تلافی
طلبی مردم است نسبت به نظامی که علی الحساب از دسترس آنها بدور است
ولی همین امر بخودی خود حاکی از آمادگی ذهنی و روانی مردم است تا
روز موعود و تسویه حساب نهایی با رژیم!
________________________________________________________
توجه کنید . نوشتن یک ایمیل واقعی الزامی است . درغیر این صورت پیام
دریافت نمیشود.
|
